Trong thế giới game đầy biến động, có những tựa game không chỉ là trò chơi giải trí đơn thuần mà còn là biểu tượng, là cột mốc định hình cả một thể loại. Limbo của Playdead chính là một trong số đó. Ra mắt cách đây gần 15 năm, tựa game indie kinh dị giải đố này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng cộng đồng game thủ toàn cầu, trong đó có không ít anh em ở Việt Nam. Thế nhưng, giữa lúc chuẩn bị kỷ niệm sinh nhật 15 tuổi (ngày 17/7), một tin tức bất ngờ đã khiến không ít người hâm mộ phải xôn xao: Limbo cùng với hậu bản Inside đã biến mất khỏi nền tảng GOG.com. Điều gì đang xảy ra với Playdead, studio đã tạo ra những kiệt tác im lặng này? Và đâu là di sản thực sự mà Limbo để lại? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu.
Sự biến mất của hai tựa game này khỏi GOG.com mà không có lời giải thích chính thức từ Playdead đã dấy lên nhiều suy đoán. Tuy nhiên, Dino Patti, đồng sáng lập Playdead (người đã rời đi sau khi Inside ra mắt), tiết lộ rằng Playdead đang kiện ông vì sử dụng tài liệu có bản quyền sau khi rời công ty. Patti thậm chí còn suy đoán rằng việc gỡ bỏ game có thể là cách Playdead muốn xóa tên ông khỏi phần credit của trò chơi. Dù lý do thực sự vẫn còn là một ẩn số – bởi việc gỡ game hoàn toàn thay vì chỉ cập nhật một bản vá nghe có vẻ khó hiểu – nhưng sự việc này đã làm dấy lên những cuộc tranh luận trong cộng đồng. Nhiều game thủ băn khoăn, liệu đây có phải là cách để Playdead khép lại một chương hay là một phần của cuộc chiến pháp lý phức tạp?
Limbo và Hành Trình “Mở Đường” Cho Game Indie Trên Console
Nhìn lại quãng thời gian những năm cuối 2000, đầu 2010, khái niệm “game indie” trên console còn khá mới mẻ. Với anh em game thủ PC, các tựa game Flash trên Newgrounds đã chứng minh rằng đồ họa đơn giản, kinh phí thấp vẫn có thể mang lại trải nghiệm cực kỳ cuốn hút. Nhưng trên console, mọi thứ lại khác. Người chơi đã quen với những tựa game “bom tấn” đồ sộ, hoành tráng. Và rồi, Xbox Live Arcade xuất hiện, mở ra một không gian mới cho những nhà phát triển độc lập. Limbo, cùng với những cái tên tiên phong khác như Spelunky, Braid, Super Meat Boy và Fez, đã trở thành những “ngôi sao” đầu tiên trên nền tảng này.
Cậu bé trong Limbo đối mặt với con nhện khổng lồ, một hình ảnh kinh điển của game indie kinh dị
Những tựa game này đã chứng minh một điều quan trọng: game thủ console sẵn sàng trả tiền cho một tựa game indie kỹ thuật số, dù nó không thể sánh bằng về mặt giá trị sản xuất hay đồ họa so với các game AAA truyền thống. Điều này, theo nhiều chuyên gia và cả chính chúng ta – những người chơi game lâu năm, là một bước ngoặt lớn. Giờ đây, chúng ta có một sự phân biệt rõ ràng hơn: game AAA với kỳ vọng về đồ họa đỉnh cao, cốt truyện sâu sắc; và game indie với sự sáng tạo, đổi mới trong lối chơi và nghệ thuật. Dù các tựa game “Double-A” đang trỗi dậy, nhưng ranh giới này đã giúp game thủ chấp nhận những tựa game nhỏ hơn, ít tốn kém hơn miễn là sự phân định rõ ràng. Limbo đã giúp mở ra cánh cửa đó, cho thấy rằng đôi khi, chỉ cần bỏ ra 15 đô la cho một tựa game có vẻ ngoài “kỳ lạ”, bạn có thể nhận lại một trải nghiệm thật sự đặc biệt và đáng giá.
Limbo – Tái Định Nghĩa Thể Loại Kinh Dị Tương Tác
Trước khi Limbo xuất hiện, thể loại kinh dị trong game thường bị thống trị bởi một vài thương hiệu AAA lớn như Resident Evil, Silent Hill hay Dead Space. Nhưng khi game indie bắt đầu vươn mình, chúng đã thổi một luồng gió mới vào kinh dị, đẩy thể loại này đi theo những hướng chưa từng có. Kinh dị góc nhìn thứ nhất là một trong những nhánh phát triển mạnh mẽ nhất, với sự nổi lên của Amnesia: The Dark Descent và Outlast, những tựa game đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các phiên bản AAA sau này như Resident Evil 7 và Village. Thậm chí, một tên tuổi lớn như Hideo Kojima cũng từng thử nghiệm với P.T., dù bị hủy bỏ nhưng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều game indie kinh dị khác như Layers of Fear hay Visage.
Hình ảnh cậu bé leo thang trong thế giới đơn sắc của Limbo, biểu tượng của lối chơi giải đố kinh dị
Limbo cũng có sức ảnh hưởng tương tự, dù ở quy mô nhỏ hơn. Trong khi Outlast có thể tự hào vì đã truyền cảm hứng cho các game AAA, Limbo lại chủ yếu tác động đến các tựa game indie khác. Quan trọng nhất trong số đó, không thể không nhắc đến hậu bản của chính nó – Inside. Nếu Limbo là một trong những game quan trọng nhất thời đại, thì Inside lại được đánh giá là một trong những game hay nhất. Với Inside, Playdead vẫn giữ nguyên lối chơi kinh dị đi cảnh đặc trưng, nhưng nâng tầm nó lên đồ họa 2.5D tinh tế, đưa người chơi từ những khu rừng hoang dã của Limbo vào một cơ sở nghiên cứu rộng lớn và thành phố dystopian tĩnh lặng bao quanh. Cảnh tượng cậu bé trong Inside thoát ra từ một khu rừng hoang vu cũng được coi là một sự tri ân đầy tinh tế đến Limbo.
Di Sản Lan Tỏa: Từ Playdead Đến Các Studio Mới
Sức ảnh hưởng của Limbo không chỉ dừng lại ở Playdead mà còn lan tỏa rộng hơn khi các thành viên cũ của studio bắt đầu hành trình riêng. Dino Patti, sau khi rời Playdead, đã đồng sáng lập Jumpship và phát triển Somerville, một tựa game phiêu lưu khoa học viễn tưởng mang đậm phong cách u tối, không lời thoại tương tự Playdead. Jeppe Carlsen, nhà thiết kế của Limbo và Inside, cũng tạo ra Cocoon – một tựa game giải đố với góc nhìn khác nhưng vẫn giữ được sự tinh quái, trực giác nhưng không dễ đoán trong thiết kế câu đố đặc trưng của Playdead.
Không chỉ giới hạn trong nội bộ, nhiều nhà phát triển không liên quan cũng đã học hỏi từ Limbo. Loạt game kinh dị 2.5D Little Nightmares của Tarsier Studios, chắc chắn sẽ không thể tồn tại nếu không có Limbo mở đường. Tương tự, Carrion của Phobia Games, một tựa game kinh dị mà người chơi hóa thân thành quái vật máu thịt tàn phá cơ sở nghiên cứu, cũng mang đậm dấu ấn của phong cách u ám, đi cảnh của Limbo.
Thêm vào đó, Limbo đã chứng minh rằng đồ họa đơn sắc (monochrome) vẫn là một phong cách nghệ thuật giá trị cho một tựa game thương mại, mở ra cánh cửa cho những tác phẩm đen trắng (hoặc xanh-xanh lá) tuyệt vời khác như Minit, Downwell, Gato Roboto và Return of the Obra Dinn. Dù Limbo không phải tự nhiên mà có – nó chịu ảnh hưởng từ các tác phẩm stop-motion của Henry Selick và Tim Burton như The Nightmare Before Christmas hay Coraline – nhưng sau 15 năm, Limbo đã cống hiến cho ngành game nhiều hơn những gì nó đã nhận được.
Kết luận
Dù đang đối mặt với những lùm xùm pháp lý và sự biến mất đầy bí ẩn khỏi GOG.com, không ai có thể phủ nhận Limbo và Inside là những viên ngọc quý trong kho tàng game indie. Chúng không chỉ đơn thuần là những trò chơi xuất sắc mà còn là những bài học về sự sáng tạo, phá vỡ giới hạn và định hình lại cách chúng ta nhìn nhận về game, đặc biệt là game indie và game kinh dị. Di sản của Playdead, dù có thể chỉ gói gọn trong hai tựa game này, vẫn là một chương rực rỡ và đầy ảnh hưởng.
Với anh em game thủ, Limbo không chỉ là một game. Đó là những giờ phút lặng lẽ khám phá, là nỗi sợ hãi mơ hồ khi đối mặt với những mối hiểm nguy vô hình, là cảm giác thán phục trước sự tinh tế trong thiết kế. Bạn đã từng trải nghiệm Limbo hay Inside chưa? Cảm nhận của bạn về những tựa game này là gì, và liệu có tựa game indie nào khác đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng bạn như Limbo không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn cùng Kenhtingame.net nhé!
